Η Ηθική της Διάγνωσης και το DSM

Μεταξύ 1955 και 1971 είχε σημειωθεί διπλασιασμός στα καταγεγραμμένα περιστατικά ανθρώπων που αιτούνταν περίθαλψη για την ψυχική τους υγεία. Επίσης, σε στοιχεία που εξέδωσε ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (World Health Organization – WHO), μεταξύ 1990 και 2010 παρατηρείται αύξηση κατά 37,6% στις διαγνώσεις ψυχιατρικών συνδρόμων.

Τα στοιχεία αυτά προκαλούν ερωτηματικά. Η αιτιολόγηση ότι η αύξηση της ψυχικής δυσφορίας είναι αποτέλεσμα των κοινωνικών μεταβολών μέσα σε αυτά τα χρόνια, του πλαισίου δηλαδή μέσα στο οποίο κάνει την εμφάνισή της η δυσφορία, δεν φαίνεται να αντιμετωπίζεται με την ανάλογη σοβαρότητα. Η αγωγή στις μέρες μας επικεντρώνεται σχεδόν εξολοκλήρου γύρω από επιστημονικές έρευνες και στατιστικές, οι οποίες χειρίζονται αυτά που ονομάζουν ψυχικά νοσήματα ως βιολογικές διαταραχές, που εκδηλώνονται με συμπτώματα παρατηρούμενα στις συμπεριφορές των ανθρώπων και αντιστοιχούν στην ψυχική τους δυσφορία. Καρπός αυτής της μορφής συλλογισμού είναι το διαγνωστικό εγχειρίδιο που χρησιμοποιούν σήμερα οι περισσότεροι κλινικοί, το «Diagnosic and Statistical Manual of Mental Disorders» (DSM).

Παρόλα αυτά, κι αν εντάξουμε τα ψυχικά νοσήματα στην επιστημονική μελέτη της βιολογίας του ανθρώπου, η πρόοδος της επιστήμης και των εργαλείων που έχουν στη διάθεσή τους οι κλινικοί προς διάγνωση και θεραπεία δε δικαιολογεί την κλιμακωτή αύξηση των περιστατικών που προαναφέρθηκαν. Αν η γενική ιατρική έχει για παράδειγμα σημειώσει αξιοθαύμαστη πρόοδο, τότε γιατί δεν σημειώνεται κάτι ανάλογο στον τομέα της ψυχικής υγείας; Αποδεχόμενοι την βιολογική αιτιότητα των ψυχικών διαταραχών θα σήμαινε ότι η επιστήμη τα τελευταία 60 χρόνια όχι μόνο δεν έχει προοδεύσει αλλά και ότι τα πράγματα τώρα είναι ακόμη χειρότερα. Αν όμως αυτό το αποκλείσουμε, τότε το μόνο που απομένει να συμπεράνουμε είναι ότι το πλαίσιο μέσα στο οποίο κάνει την εμφάνισή της η δυσφορία, σε συνάρτηση με το πώς εντάσσεται ο άνθρωπος μέσα σε αυτό, είναι απαραίτητο να συμπεριληφθούν στη διαδικασία διάγνωσης και παίζουν καθοριστικό ρόλο στον προσανατολισμό της οποιασδήποτε αγωγής. Όμως η συμπερίληψη του πλαισίου και η σχέση που διαμορφώνει ο καθένας με αυτό, όπως αργότερα θα εξηγηθεί, καθιστά τον άνθρωπο ως επιστημονικό αντικείμενο παρατήρησης προβληματικό. Μπορούμε εύκολα να πάρουμε μια πρώτη ιδέα, αν συλλογιστούμε τις εκατοντάδες έρευνες που εξηγούν πώς πρέπει να τρώμε/ να γυμναζόμαστε/ να ψυχαγωγούμαστε/ να κάνουμε σεξ, και άλλες που αναφέρονται στο τι θέλουν οι γυναίκες από τους άνδρες/οι άνδρες από τις γυναίκες/ τα παιδιά από τους γονείς / οι γονείς από τα παιδιά / οι άνθρωποι στις σχέσεις τους: όλες οι έρευνες προσπαθούν να καθορίσουν το υγειές πλαίσιο και να περιγράψουν τη σχέση μας με αυτό, αλλά καμία έρευνα δεν μπορεί να αποτυπώσει το τι σημαίνει να ζει κανείς και να επιθυμεί, το οποίο συναντούμε στη βάση κάθε ψυχικής δυσφορίας.

Το DSM, ακολουθώντας την πιο πάνω πορεία που διαγράφει η επιστήμη, αλλά και που παραδόξως η επιστημονικότητά του είναι αμφιλεγόμενη όπως θα δούμε μέσα στα στοιχεία που θα παρατεθούν, εγκαθιδρύεται πάνω στη γραμμή που περιγράφει το τι είναι υγειές και τι όχι, τι είναι σωστό και τι λάθος. Αυτό μας δημιουργεί προβληματισμούς σε σχέση με την ηθική της διάγνωσης. Τελικός αποδέχτης είναι πάντα ο άνθρωπος που υποφέρει.

Speakers: Angelos Tsialides and Georgia Nathanael, Lacanian Psychoanalysts

Language: Greek

Fee: 10 Euros for non-members of the Society